Thực hiện Chương trình khuyến nông thành phố Pleiku năm 2020, anh Nguyễn Văn Dư, thôn 1, xã Diên Phú, thành phố Pleiku là một trong những hộ được Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thành phố hỗ trợ cây giống “Sầu riêng Monthong” để thực hiện mô hình trồng xen cây sầu riêng trong vườn cà phê. Trên diện tích hơn 3.200m², anh đã trồng thử nghiệm 26 cây sầu riêng xen với 320 cây cà phê. Theo kinh nghiệm của nông dân trực tiếp sản xuất cho biết, việc trồng xen canh cây sầu riêng trong vườn cà phê có tác dụng chắn gió, hạn chế tình trạng bốc hơi nước vào mùa khô cho cây cà phê nên tiết kiệm nước tưới khoảng 20% so với trồng thuần một loại cây trên cùng một diện tích đất. Hiện tại, riêng cây cà phê mỗi năm gia đình anh thu hoạch được hơn 6 tấn, trừ chi phí anh thu lãi 45 triệu đồng/năm.
 

Vườn cà phê trồng xen cây sầu riêng của anh Nguyễn Văn Dư, xã Diên Phú – (Ảnh 1: Thanh Truyền)

Để nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ đất trồng cây lâu năm, nhiều hộ dân ở xã Trà Đa, thành phố Pleiku đã thực hiện bằng cách trồng xen canh với mục đích lấy ngắn nuôi dài. Đây là cách làm giúp bà con có thêm thu nhập. Điển hình là bà Nguyễn Thị Ly, thôn 4, xã Trà Đa đã tận dụng diện tích đất trồng xen canh hơn 6.000m² cây chanh dây, ổi, đu đủ,... Nhờ tìm tòi, học hỏi và nắm chắc kỹ thuật và quy trình chăm sóc nên vườn cây ăn quả của gia đình bà ngày một phát triển, ít bị sâu bệnh. Việc trồng xen canh này giúp gia đình bà có thêm thu nhập trên một đơn vị diện tích. Với hơn 6.000m² trồng xen canh, mỗi vụ gia đình bà thu về trên 240 triệu đồng. Không chỉ sản xuất giỏi, gia đình bà còn tích cực tuyên truyền, vận động người dân trong thôn, trong xã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; chia sẻ kinh nghiệm, giúp đỡ gia đình khó khăn để cùng phát triển kinh tế, từng bước vươn lên ổn định cuộc sống. Bà Nguyễn Thị Ly, thôn 4, xã Trà Đa, thành phố Pleiku cho biết. “Nhà tôi trồng xen canh đến nay là hơn 4 năm và bước sang năm thứ 5 thì thấy hiệu quả cao hơn so với cây cà phê. Tôi thấy tiết kiệm được công tưới nước, mà tưới một lượt là sẽ được cả hai, tiết kiệm rất chi là nhiều và hiệu quả rất tốt. Nếu như so với cà phê thì lợi nhuận rất là cao, tổng thu của 1 sào/năm trừ chi phí tôi thu được 60 triệu, so với cà phê lợi nhuận tăng gấp mấy lần. Trong thời gian tới, tôi sẽ tiếp tục phát triển, trồng thêm cây sầu riêng và các loại cây ăn quả khác có giá trị kinh tế cao, mỗi thứ thu nhập thêm một chút, để lấy ngắn nuôi dài”.
 

Vườn trồng xen Chanh dây của bà Nguyễn Thị Ly, xã Trà Đa – (Ảnh 2: Thanh Truyền)

Hiện nay, diện tích đất nông nghiệp trên địa bàn thành phố được người nông dân thực hiện trồng xen nhiều loại cây trồng, trong đó, cà phê, tiêu và cây ăn trái,... là những loại cây trồng được nông dân áp dụng các giải pháp xen canh phổ biến. Việc trồng xen canh các loại cây trên những diện tích cây trồng lâu năm, hoặc trồng xen canh nhiều loại cây trên cùng một diện tích đã và đang cho hiệu quả kinh tế cao gấp từ 2 - 3 lần so với trồng thuần trên cùng đơn vị diện tích đất canh tác. Nhiều mô hình xen canh của các hội viên nông dân trên địa bàn thành phố đã đạt hiệu quả cao. Chị Ngô Thị Bích Chi - Chủ tịch Hội nông dân xã Diên Phú, thành phố Pleiku cho biết: “Trong thời gian qua đặc thù của địa phương là sản xuất nông nghiệp là chính. Thì sau khi đi tập huấn một số hội viên cũng đã mạnh dạn chuyển đổi trồng xen canh như là cây Sầu riêng, Tiêu, Đinh Lăng trồng xen vào cây cà phê. Trong quá trình trồng xen qua theo dõi thì thời gian đầu cũng hơi khó khăn nhưng qua công tác tập huấn, được tham quan các mô hình khác ở xã bạn về làm theo kĩ thuật trồng, chăm sóc thì ổn định hơn, phát triển tốt. Trong thời gian tới, Hội nông dân xã cũng xây dựng kế hoạch cho các hội viên tham quan các mô hình đạt hiệu quả về trồng xen canh cây sầu riêng và các mô hình khác, để hội viên học tập và mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng và tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp”.
 

Vườn trồng xen Đu đủ của bà Nguyễn Thị Ly, xã Trà Đa – (Ảnh 3: Thanh Truyền)

Để hỗ trợ nông dân thực hiện các mô hình trồng xen canh mang lại hiệu quả cao, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thành phố cùng các cấp Hội Nông dân thành phố Pleiku tăng cường công tác tuyên truyền, triển khai mở lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, hội thảo đầu bờ, xây dựng các mô hình khuyến nông, tham quan mô hình tiên tiến, hiệu quả tại các địa phương khác để bà con nông dân học tập, nhân rộng mô hình, qua đó bà con nông dân có hướng áp dụng phù hợp với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng, khí hậu từng nơi của từng nông hộ. Đến thời điểm hiện nay, trồng xen canh đang là hướng đi bền vững, phù hợp để bà con nông dân phát triển sản xuất. Nói về hiệu quả và phương hướng phát triển mô hình trồng xen canh bà Nguyễn Thị Bích Vân – Thành ủy viên, Chủ tịch Hội nông dân thành phố Pleiku cho biết: “Việc triển khai thực hiện mô hình trồng xen trong vườn cà phê là tạo hướng phát triển kinh tế mới cho người dân, giúp hộ dân nâng cao thu nhập trên một đơn vị diện tích, góp phần đa dạng hóa vườn cây, giúp vườn cây cân bằng hệ sinh thái, giảm sâu bệnh, tạo hướng phát triển kinh tế và tăng hiệu quả kinh tế trong sản xuất của người dân. Ngoài ra, trồng cây cà phê lâu năm sẽ làm cho đất bị cằn cỗi, vì vậy việc kết hợp trồng xen, bón các loại phân hữu cơ có tác dụng làm cho đất trở nên tơi xốp, đồng thời giúp cây trồng hấp thụ các chất dinh dưỡng được tốt hơn, tiết kiệm nước tưới và công lao động, hạn chế sâu bệnh hại phát sinh. Mô hình trồng xen trong vườn cà phê sẽ giúp người dân tăng hiệu suất cũng như năng suất trong thời điểm giá cà phê biến động; đồng thời, phát triển vườn cà phê theo hướng bền vững”.

Hiệu quả từ mô hình xen canh cây ăn trái nhằm tăng hiệu quả kinh tế phát triển cà phê bền vững sẽ giúp nông dân trên địa bàn thành phố Pleiku đa dạng hóa sản phẩm, hạn chế được rủi ro về giá cả trên thị trường nông sản, góp phần tăng thu nhập cho nông dân và hướng đến phát triển nông nghiệp bền vững./.